***ปัสสาวะ เรื่องเล็กที่ไม่เล็ก***

อาการปัสสาวะนานกว่าปรกติ ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือในสาว ๆ ที่มีอาการปัสสาวะบ่อยปนปัสสาวะไม่สุดให้รำคาญใจ ซึ่งในอาการที่ว่านี้มีโรคที่มาจากความเสื่อมของร่างกาย พูดง่าย ๆ ว่าเป็นความเปลี่ยนแปลงตามอายุอยู่หลายอาการ เมื่อตอนยังหนุ่มสาวไม่เป็นกลับเป็นตอนมีอายุ แต่ก็ใช่ว่าอาการที่ว่าจะปกติตามอายุเสมอไปเพราะในหลายกรณีเป็นความผิดปกติที่ถึงขั้นร้ายแรง เช่น มะเร็งในกระเพาะปัสสาวะ

ดังนั้นก่อนจะข้ามไปสรุปว่าเป็นอาการ “ปัสสาวะบ่อยตามวัย” ขอให้ดูให้แน่ก่อนว่าไม่ใช่โรคอันตราย เท่าที่รวบรวมมามีโรคเกี่ยวกับปัสสาวะที่น่าจับตาอยู่หลัก ๆ 5 โรค

1) ต่อมลูกหมากโต เป็นโรคที่มักเกิดกับผู้ชายสูงวัย ต่อมนี้มักจะเริ่มโตเมื่ออายุเข้าเลขสี่นำหน้า อาการที่พบมีปัสสาวะไม่พุ่ง ใช้เวลาปัสสาวะนานกว่าปกติเหมือนยังไม่หมดท้องและถ้าโตหนักเข้าก็ทำให้ปัสสาวะไม่ออกเลยก็มี

2) กระเพาะปัสสาวะไวเกิน เกิดจากเส้นประสาทที่มาเลี้ยงกระเพาะปัสสาวะทำงานผิดปกติไป มักพบในผู้ใหญ่ อาการมีง่าย ๆ คือไม่อยากไปเที่ยวไหนไกล เพราะมักปวดปัสสาวะบ่อยแล้วเวลาปวดก็อั้นไม่อยู่ ต้องดูแก้ให้ถูกจุด

3) ติดเชื้อท่อปัสสาวะ ปัญหานี้พบในสตรีบ่อยกว่า เพราะสรีระที่ต่างไป อาการคือทำให้เข้าห้องน้ำบ่อย คอยแต่จะลุกขึ้นมาปัสสาวะ ที่สำคัญคือมีอาการเจ็บขัด ปัสสาวะปนเลือด บางรายปวดหลังมีไข้ร่วมด้วย

4) กรวยไตอักเสบ นี่คือความรุนแรงอย่างหนักสุดของอาการปัสสาวะบ่อย เพราะกรวยไตอักเสบเป็นการติดเชื้อที่ทำให้ช็อคถึงขั้นเสียชีวิตได้ จะมีปัสสาวะบ่อยร่วมกับไข้หนาวสั่น ปัสสาวะขุ่นและปวดหลัง

5) เนื้องอกและมะเร็งทางเดินปัสสาวะ

คนยุคหนึ่งเคยเรียกขานอาการปัสสาวะผิดปกตินี้ว่า “ช้ำรั่ว” เพราะเห็นคนไข้มีอาการผิดปกติคล้ายกับมีรูรั่วต้องคอยปัสสาวะนิดๆหน่อยๆ อยู่ตลอดเวลา ดูเป็นอาการน่ารำคาญ ซึ่งความจริงมีอันตรายมากกว่านั้นต้องรีบรักษากัน

ทางรักษาและป้องกันง่ายๆ ทางหนึ่งในสไตล์อายุรวัฒน์ก็คือปรับการใช้ชีวิต ดังต่อไปนี้

1) ดื่มน้ำกระเจี๊ยบ ยา(เครื่องดื่ม)กลางบ้านของฝรั่งเวลาเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบคือ “น้ำแครนเบอรี่” ส่วนครื่องดื่มป้องกันท่อปัสสาวะแบบไทยๆ คือน้ำกระเจี๊ยบ ใช้ดื่มได้บ่อยๆ ชงแบบไม่หวานจะช่วยลดไขมันลงได้ด้วย ให้ดื่มสักประมาณวันละ 1 ลิตรในท่านที่มีปัญหาท่อปัสสาวะติดเชื้อ

2) รับประทานวิตามินซี การกินวิตามินซีจะช่วยให้ท่อปัสสาวะแข็งแรงและทำให้ปัสสาวะเป็นกรด เปรียบได้กับการฆ่าเชื้อในทางเดินปัสสาวะไปในตัว การรับประทานวิตามินซีก็ไม่ยากเย็นขอสักวันละ 1,000 มิลลิกรัมร่วมกับกินฝรั่งสดให้เยอะเข้าไว้

3) ระวังการมีเพศสัมพันธ์ อาการปัสสาวะบ่อยเกิดได้ถ้ามีเพศสัมพันธ์ ขอให้ดื่มน้ำเอาไว้ให้เยอะแล้วถ้ามีอาการผิดปกติเช่น ตกขาว,เจ็บขัดเวลาปัสสาวะ, มีมูกผิดปกติติดชั้นใน ขอให้รีบตรวจหาเชื้อแล้วจะรักษาได้

4) ไม่อั้นปัสสาวะ การอั้นปัสสาวะนาน ๆ ทำให้เสี่ยงท่อปัสสาวะอักเสบติดเชื้อ ทางที่ดีสุดคือปวดเมื่อไรหาทางระบายเมื่อนั้น ที่ไหนมีปัสสาวะคั่งอยู่นาน ที่นั่นจะมีอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้

5) ระวังเรื่องล้าง โดยเฉพาะในเด็กเล็ก เรื่องล้างคือการทำความสะอาดหลังเข้าห้องน้ำ เพราะเชื้อที่เข้าไปในท่อปัสสาวะได้ง่ายส่วนใหญ่คือเชื้อที่มาจากบริเวณทวารหนัก ดังนั้นการล้างให้ถูกวิธีจึงเป็นสิ่งสำคัญ ในเด็กผู้หญิงควรสอนล้างไม่ให้ย้อนทาง ส่วนเด็กชายก็ต้องจัดหาห้องน้ำสะอาดเอาไว้ให้ใช้

6) หายารับประทาน สุดท้ายถ้ายังมีอาการปัสสาวะบ่อยจนรบกวนชีวิตประจำวัน ขอให้พบแพทย์ ในผู้ใหญ่ปัญหาที่เจอบ่อยคือกระเพาะปัสสาวะไวเกิน จะทำให้ “ช้ำรั่ว” ได้บ่อยกลั้นลำบาก ไม่ยาก กรณีนี้มียารักษา ส่วนท่านที่เป็นท่อปัสสาวะอักเสบก็สามารถกินยาฆ่าเชื้อแล้วหายได้เช่นกัน สำคัญที่ต้องไม่ทิ้งไว้นาน

ทั้งหมดก็คือเรื่องราวของเรื่องปัสสาวะที่ถูกเรียกว่า “เรื่องการเบา” แต่ถ้าเราไม่รีบรักษาดูแลเสียแต่เนิ่น ๆ ปล่อยเพลิน ๆ ไปเรื่องการเบาก็จะกลายเป็นเรื่องหนักถึงขั้นมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ,ไตวายหรือโลหิตติดเชื้อได้

สำหรับขั้นตอนการตรวจก็แสนง่าย อย่างแรกเลยคือตรวจได้จากปัสสาวะ ยอมสละปัสสาวะเพียงนิดก็เอาไปส่องตรวจเชื้อหรือเพาะเชื้อได้แล้ว ส่วนถ้ายังไม่แน่ใจก็ให้คุณหมอท่านส่องกล้องดูในกระเพาะปัสสาวะได้

ที่มา : นพ.กฤษดา ศิรามพุช/